De prostaat is een klier onder de blaas en rond de plasbuis die zaadvocht aanmaakt. In deze prostaat kan zich een kwaadaardige tumor ontwikkelen, dit is prostaatkanker.
Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen.
Welke klachten kan je ervaren?
In een vroeg stadium veroorzaakt een prostaattumor zelden klachten, prostaatkankercellen kunnen zich in een later stadium verspreiden en uitzaaiingen veroorzaken in lymfeklieren en in bot, dit kan wel klachten veroorzaken, zoals botpijn.
Plasklachten zoals opstaan om te plassen ’s nachts, een zwakke straal of nadruppelen zijn geen typische tekenen van prostaatkanker, maar eerder van een prostaatvergroting.
Hoe ontstaat het?
De oorzaak van prostaatkanker is nog steeds ongekend.
De belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van prostaatkanker is leeftijd. Drie op vier mannen met prostaatkanker zijn ouder dan 65 jaar.
Tot 10% van de mannen met prostaatkanker heeft een erfelijke aanleg voor het ontwikkelen van de ziekte.
Hoe wordt het vastgesteld?
De onderzoeken om een prostaattumor vast te stellen zijn:
- een prostaatonderzoek:
hierbij voelt de arts met zijn vinger via de aars aan de prostaat om zo afwijkingen vast te stellen
een prostaattumor voelt als een hardere zone of een knobbeltje in de prostaat
- een verhoogde PSA-waarde in bloed:
hoe groter de prostaat, hoe hoger de PSA-waarde mag zijn
bij een prostaattumor is deze waarde echter te hoog voor de prostaatgrootte
-een echografie of MRI scan van de prostaat:
echografie van de prostaat laat vooral toe de grootte van de prostaat te bepalen en grote afwijkingen, kleine afwijkingen zullen niet altijd duidelijk zijn
bij vermoeden van een prostaattumor wordt dan ook best aanvullend een MRI scan van de prostaat gemaakt, hiermee kunnen zelfs kleine tumoren worden opgespoord
- prostaatbiopsies
Via de aars of via de huid tussen balzak en aars wordt onder plaatselijke of algemene verdoving de prostaat aangeprikt en worden verschillende stukjes weefsel weggenomen
De cellen in dit weefsel worden onderzocht om vast te stellen of het om een kwaadaardige tumor gaat
Er wordt een score toegekend aan de ernst van kwaadaardigheid van de tumor, de Gleasonscore, gaande van 3+3 (weinig agressief) tot 5+5 (zeer agressief)
Bij agressieve tumoren en/of hoge PSA-waarde, zal een CT scan van de buik en longen en een botscan worden uitgevoerd om uitzaaiingen naar lymfeklieren, andere organen en bot uit te sluiten.
Hoe wordt het behandeld?
Aan de hand van bovenvermelde onderzoeken kan het stadium van de ziekte worden bepaald, wat - samen met de leeftijd en algemene toestand van de patiënt - van belang is om de beste behandeling te bepalen.
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij prostaatkanker.
Bij een laaggradige prostaattumor (Gleasonscore 6) kan worden besloten geen behandeling in te stellen, maar actieve opvolging te voorzien, waarbij om de 3 maanden een prostaatonderzoek wordt uitgevoerd en de PSA-waarde wordt bepaald, en jaarlijks prostaatbiopsies worden herhaald.
Bij hogere Gleasonscores is actieve opvolging geen optie, en zal een keuze moeten worden gemaakt tussen het wegnemen van de prostaat of het bestralen van de prostaat.
Bij een prostaattumor met uitzaaiingen wordt meestal gestart met hormoontherapie en/of chemotherapie.
Gerelateerde artikels
Volg @plaspraat
